Akkaawuntii Feesbuukii keessan haakeroota irraa eeguuf mala marsaa hedduu .

 Akkaawuntii Feesbuukii keessan haakeroota irraa eeguuf mala marsaa hedduu qacaruun barbaachisaa dha.  Qajeelfamni bal'aan tooftaalee adda addaa nageenya akkaawuntii Facebook keessanii jabeessuuf gargaaran of keessatti hammate kunooti:

 1. Strong Password: 

Jecha icciitii cimaa, adda ta'e akkaawuntii Facebook keessaniif saaguun jalqabaa.  Walnyaatinsa salphaatti tilmaamamuu danda'u kan akka "password123" ykn odeeffannoo dhuunfaa kan akka guyyaa dhalootaa fayyadamuu irraa fagaadhaa.  Kanaa mannaa, jecha icciitii walxaxaa walmakaa qubee (qubee guddaa fi qubee xiqqaa), lakkoofsotaa fi arfiilee addaa of keessaa qabu uumi.

 2. Mirkaneessuu Qabxiilee Lamaa (2FA): 

2FA laayibarii nageenyaa dabalataaf dandeessisi.  Kunis akkaataa idileetti koodii karaa ergaa gabaabaa argachuu ykn appii mirkaneessuu kan akka Google Authenticator ykn Authy fayyadamuu kan dabalatudha.  Namni tokko jecha icciitii kee yoo argatellee, akkaawuntii kee argachuuf koodii lammaffaa isa barbaachisa ture.

 3. Regular Password Updates: 

Yeroo yeroon jecha icciitii Facebook keessan jijjiiraa.  Gochi kun yoo jechi icciitii kee balaadhaaf saaxilamellee yeroo dheeraaf akka hin turre mirkaneessa.

 4. Secure Email: 

Teessoon email akkaawuntii Facebook keessanii wajjin walqabatu nageenya isaa mirkaneessuu.  Akkaawuntii email keessaniif jecha icciitii cimaa fayyadamaa yoo danda'ame 2FA dandeessisi.  Feesbuukiin yeroo baayyee karaa imeelii hidhannoo jecha icciitii deebisanii dhaabuu waan erguuf, akkaawuntii iimeelii balaadhaaf saaxilame akkaawuntii Feesbuukii keessan hayyama malee akka seenan taasisuu danda'a.

 5. Meeshaalee Amanamaa: 

Feesbuukiin meeshaalee tokko tokko akka amanamoo ta'anitti moggaasuuf isin dandeessisa.  Amalli kun yeroo meeshaa hin beekamne irraa seentan mirkaneessa dabalataa barbaaduun nageenya guddisa.

 6. Review Active Sessions: 

Yeroo yeroon tarree active sessions akkaawuntii Facebook keessan irratti ilaalaa.  Amalli kun akkaawuntii keessan eessatti akka seenee fi meeshaalee kam irraa akka seene ilaaluuf isin dandeessisa.  Yoo sessions hin baramne kamiyyuu hubatte, fageenya irraa bahuu dandeessa.

 7. Yaalii Phishing irraa of eeggadhaa: 

Yaalii phishing irraa of eeggadhaa, bakka hackers karaa marsariitii ykn email sobaa ragaa seensaa keessan akka mul'iftan isin gowwomsuuf yaalan.  Yeroo hunda odeeffannoo seensaa keessanii galchuu keessan dura seera qabeessummaa marsariitii ykn imeelii mirkaneessaa.

 8. Wi-Fi Uummataa irraa fagaachuu: 

Neetwork Wi-Fi ummataa irratti akkaawuntii Facebook keessanii seenuu irraa of qusadhaa, sababiin isaas walitti hidhamiinsi kun nageenya kan hin qabnee fi haakeroonni addaan kutuuf saaxilamoo ta'uu danda'u.

 9. Update Security Settings: 

Yeroo hunda setting nageenya Facebook keessanii ilaaluu fi haaromsaa.  Feesbuukiin yeroo baayyee wantoota nageenyaa haaraa waan beeksisuuf, waa'ee fooyya'iinsa kanaa odeeffannoo argachuun akkaawuntii keessan haala gaariin akka eegdan isin gargaaruu danda'a.

 10. Appii Qaama Sadaffaa Daangeessuu: 

Appii qaama sadaffaa akkaawuntii Feesbuukii keessaniif hayyamtan irratti filannoo qabaadhaa.  Appilikeeshiniiwwan developers amanamoo irraa qofa hayyamuu fi hayyama isaan gaafatan osoo qaqqabummaa kennuu dura ilaaluu.

 11. Log Out When Inactive: 

Yeroo hunda yeroo fayyadamuu xumurtan akkaawuntii Facebook keessan keessaa ba'aa, keessumaa kompiitara qooddataman ykn ummataa irratti.  Akkaawuntii keessan seenee dhiisuun balaa hayyama malee argachuu ni dabala.

 12. Of Barsiisi: 

Waa’ee balaawwan nageenyaa beekamoo fi muuxannoowwan gaarii nageenya toora interneetii irratti argaman odeeffannoo argachuu.  Akkaataa haakeroonni itti hojjetan hubachuun balaa akkaawuntii Feesbuukii keessan irratti dhufuu danda’u adda baasuu fi salphisuuf isin gargaaruu danda’a.

 13. Gocha Shakkisaa Gabaasaa: 

Akkaawuntii Feesbuukii keessan balaadhaaf saaxilameera jettanii yoo shakkan hatattamaan Facebookitti gabaasaa.  Dhimmoota nageenya waliin walqabatan gabaasuuf karaa adda ta’e kan qaban yoo ta’u, akkaawuntii keessan eeguuf isin gargaaruu danda’u.

 14. Backup Trusted Contacts: 

Facebook quunnamtii amanamoo yoo cufamanii akkaawuntii keessan deebiftanii akka argattan isin gargaaruu danda'an filachuuf filannoo isiniif dhiheessa.  Namoota dhuunfaa amanamoo ta’an filadhuutii odeeffannoo quunnamtii isaanii yeroo yeroon eeggadhu.

 15. Stay Updated: 

Dhuma irratti tarkaanfiiwwan nageenyaa fi adeemsa nageenya onlaayinii haaraa ta'an irratti odeeffannoo haaraa argadhaa.  Haakeroonni tooftaa isaanii yeroo hunda guddifachaa waan jiraniif, odeeffannoo argachuun balaa dhufuu danda'u dursuuf furtuudha.

 Tooftaalee kana hojiirra oolchuu fi dammaqinaan jiraachuudhaan carraa akkaawuntii Feesbuukii keessan harka dogoggoraa keessa bu’uu danda’u haalaan hir’isuu dandeessu.  Tarkaanfiiwwan dursanii fudhachuun hackers irraa ittisa hundarra gaarii ta’uu isaa yaadadhu.

16. Privacy Settings: 

Maxxansa keessan, tarree hiriyoota keessanii, fi odeeffannoo dhuunfaa keessan eenyu akka arguu danda'u to'achuuf qindaa'ina iccitii Facebook keessanii xiyyeeffannoo guddaa kennaa.  Mul'achuu piroofaayila keessanii daangessuun carraa haakeroota odeeffannoo dhuunfaa keessan kaayyoo hamaadhaaf fayyadamuu danda'aniin irratti xiyyeeffachuu hir'isa.

 17. Link Shakkii Cuqaasuu irraa fagaachuu: 

Link shakkisiisaa ykn beeksisa Facebook irratti cuqaasuu irraa of qusadhaa.  Isaan kun marsariitiiwwan phishing ykn malware download gochuun nageenya akkaawuntii keessanii balaadhaaf saaxiluu danda’u.  Keessattuu qabiyyee hin baramne ykn ergaa madda hin beekamne irraa yeroo wal qunnamtu of eeggannoo godhi.

 18. Yeroo hunda Sakatta'iinsa Nageenyaa: 

Amala sakatta'iinsa nageenyaa Feesbuukii fayyadamaa, kunis haalawwan nageenyaa barbaachisoo ta'an keessa isin qajeelcha, akkasumas balaawwan akkaawuntii keessan keessatti mul'achuu danda'an kamiyyuu adda baasuuf isin gargaara.  Meeshaan kun herrega nageenya qabuu fi fayyaa qabu qabaachuuf si gargaaruu danda’a.

 19. Sochii Herregaa Hordofuu: 

Gocha hin baratamne ykn hayyama hin qabne kamiyyuu gaaffii michuu, ergaa fi maxxansa dabalatee sochii herrega keessanii sirriitti hordofaa.  Yoo sochii shakkisiisaa kamiyyuu hubattan, tarkaanfiiwwan hatattamaa akkaawuntii keessan eeguuf fudhadhaa, kanneen akka jecha icciitii keessan jijjiiruu fi 2FA dandeessisuun.

 20. Walqunnamtii Nageenya Qabu Fayyadamaa: 

Yeroo hunda karaa qunnamtii nageenya qabuu fi icciitii ta'een (HTTPS) Facebook argachuu dandeessu.  Kunis yeroo dabarfamuu daataa keessan akka icciitii ta'u kan taasisu yoo ta'u, kunis haakeroonni akka addaan kutaniifi itti fayyadamuuf rakkisaa ta'a.

 21. Meesha Keessan Eeguu: 

Meeshaalee Facebook fayyadamuuf itti fayyadamtan sooftiweerii farra vaayirasii yeroo ammaa fi fooyya'iinsa sirna idileetiin eegumsa godhaa.  Malware ykn vaayirasiin meeshaa keessan irratti argamu ragaa seensaa keessanii balaadhaaf saaxiluu fi akkaawuntii keessan hayyama malee fayyadamuuf saaxiluu danda'a.

 22. Filannoo Herrega Deebisuu Mirkaneessi: 

Filannoon herrega deebisuu akkaawuntii Facebook keessanii wajjin walqabatu kan akka teessoo imeelii fi lakkoofsa bilbilaa yeroo ammaa fi dhaqqabamaa ta'uu isaa mirkaneessuu.  Yoo akkaawuntii keessan deebiftanii argachuu barbaaddan, odeeffannoo sirrii deebisuu qabaachuun murteessaadha.

 23. Gaaffii Odeeffannoo Dhuunfaa irratti Shakkii: 

Yeroo odeeffannoo dhuunfaa Facebook irratti qooddan, ergaa dhuunfaa ykn garee waliin haasa'uu irratti illee of eeggannoo godhaa.  Haakeroonni hanna eenyummaa ykn hayyama malee akkaawuntii keessan akka seenan haala mijeessuuf odeeffannoo miiraa waa’ee keessanii walitti qabuuf yaalu danda’u.

 24. Waa’ee Taateewwan Nageenyaa Odeeffannoo Qabaa: 

Waa’ee taateewwan nageenyaa fi cabsa daataa Feesbuukii ykn waltajjiiwwan onlaayinii biroo hirmaachisu odeeffannoo argadhaa.  Yoo cabsi nageenyaa uumame, jecha icciitii Facebook keessanii hatattamaan jijjiiraa, mallattoolee hayyama malee fayyadamuu yoo jiraatan sochii akkaawuntii keessanii ilaalaa.

 25. Backup Important Data: 

Yeroo hunda data barbaachisoo akkaawuntii Facebook keessan irraa, kan akka suuraa, viidiyoo fi ergaa bakka nageenya qabutti backup godhaa.  Yoo taatee nageenyaa ykn balaan herregaa mudate, duwwaa qabaachuun odeeffannoo gatii guddaa qabu akka hin dhabne mirkaneessa.

 26. Extensions Browser Security-Enhancing Fayyadamaa: 

Eksteenshinii browser ykn dabalata nageenya toora interneetii guddisan kan akka ad blockers, script blockers, fi password managers fayyadamuu yaadaa.  Meeshaaleen kun sochii hamaa ittisuuf gargaaruu fi akkaawuntii onlaayinii keessan, Facebook dabalatee eeguuf gargaaruu danda'u.

 27. Leenjii Hubannoo Nageenyaa irratti hirmaachuu: 

Barbaachisummaa nageenya toora interneetii fi balaa waltajjiiwwan miidiyaa hawaasaa kan akka Feesbuukii waliin walqabatee dhufu ofii fi hiriyoota keessanii fi miseensota maatii keessanii barsiisaa.  Amala daawwannaa nageenya qabu guddisuu fi namoonni biroo akkaawuntii isaanii eeguuf tarkaanfiiwwan nageenyaa cimaa akka hojiirra oolchan jajjabeessuu.

 28. Saaxila Nageenyaa Gabaasaa: 

Yoo saaxilamummaa nageenyaa ykn qaawwa waltajjii Feesbuukii irratti argattan garee nageenyaa Feesbuukii karaa sagantaa ibsa itti gaafatamummaa isaaniitiin gabaasaa.  Itti gaafatamummaadhaan saaxilamummaa gabaasuudhaan, nageenya waliigalaa waltajjichaa fooyyessuu fi herrega fayyadamtootaa eeguuf gumaachita.

 Tarkaanfiiwwan dabalataa kana tooftaa nageenya Feesbuukii keessan keessatti hammachuudhaan eegumsa akkaawuntii keessanii daran cimsuu fi carraa hayyama malee hackers irraa argachuu ykn araarama uumuu hir'isuu dandeessu.  Akkaawuntii toora interneetii fi odeeffannoo dhuunfaa keessan eeguuf gochoonni nageenyaa of eeggannoo fi dammaqinaan hojjetan barbaachisoo ta’uu isaanii yaadadhaa.

Galatooma (Demiss Mulugeta/ Damee Baalee)