What is Digital marketing in Ethiopia.

 Gabaa onlaayinii, gabaa dijitaalaa jedhamuunis kan beekamu, humna jijjiiramaa ta’ee haala daldalaa keessatti mul’ateera, kunis akkaataa dhaabbileen dhaggeeffattoota isaanii waliin itti wal qunnaman irra deebi’ee boca. 

Dirreen daayinamikii 

Dirreen daayinamikii fi yeroo hunda guddachaa jiru kun tooftaalee fi karaalee hedduu kan hammate yoo ta’u, tokkoon tokkoon isaanii qaqqabummaa bal’aa fi dandeettii interneetii fayyadamuuf kan qophaa’ani dha. 

Miidiyaa hawaasaa fi search engine optimization (SEO) irraa kaasee hanga duula email fi content marketing, online marketing dhaabbilee daldalaa bara dijitaalaa keessatti guddachuu barbaadaniif meeshaa hin hafne ta’eera.

Utubaawwan bu’uuraa gabaa toora interneetii keessaa tokko gabaa miidiyaa hawaasaati. Waltajjiiwwan akka Facebook, Instagram, Twitter, fi LinkedIn iddoowwan gabaa dhugaa ta’aniiru, daldaltoonni sadarkaa dhuunfaatti dhaggeeffattoota isaanii irratti xiyyeeffatan waliin itti bobba’uu danda’an. 

Qabiyyee of eeggannoodhaan qophaa’een dhaabbileen hubannoo maqaa (brand) ijaaruu, amanamummaa maamiltootaa guddisuu fi tiraafikaa gara marsariitii isaaniitti geessuu danda’u. Beeksisni miidiyaa hawaasaa xiyyeeffannoo sirrii ta’e kan hayyamu yoo ta’u, ergaawwan beeksisa dimogiraafii baay’ee barbaachisaa ta’e bira akka ga’an mirkaneessa.

Uumamni wal-qunnamtii miidiyaa hawaasaas qunnamtii yeroo qabatamaa kan dandeessisu yoo ta’u, maqaawwan daldalaa gara qaamolee haasawaatti jijjiiruun naannoo oomishaalee ykn tajaajilootaatti miira hawaasaa uumuudha.

Search engine optimization dhagaa bu’uuraa kan biraa gabaa onlaayinii ti. Addunyaa motoroonni barbaacha akka karra odeeffannoo isa jalqabaatti tajaajilan keessatti, daldaltoonni bu’aa barbaacha keessatti sadarkaa olaanaa argachuuf wal dorgomu. SEOn qabiyyee, caasaa fi backlinks marsariitii tokkoo algorithms search engine wajjin akka walsimu gochuu, mul’achuu fi sadarkaa isaa fooyyessuu of keessaa qaba. 

Kunis tiraafikaa orgaanikii oofuu qofa osoo hin taane amanamummaa fi amanamummaa maqaa daldalaa tokkoo ni guddisa. 

Fayyadamtoonni yeroo baayyee bu'aa barbaacha jalqabaa muraasa waan amananiif, marsariitiin sadarkaa olaanaa qabu maamiltoota ta'uu danda'an hawwachuu danda'a.

Gabaa iimeelii, gosoota gabaa dijitaalaa durii keessaa tokko ta’us, ammas meeshaa cimaa hoggantoota hirmaachisuu fi kunuunsuuf gargaaru ta’ee jira. 

Duula iimeelii dhuunfaa fi xiyyeeffannoo qabuun, daldaltoonni qabiyyee barbaachisaa ta’e kallattiin gara saanduqa galtee dhaggeeffattoota isaaniitti geessuu danda’u. 

Meeshaaleen ofumaan adeemsa caalaatti sirreessuu, duula drip, tarreewwan qoqqoodamanii, fi deebii dhuunfaa amala fayyadamaa irratti hundaa'e uumuuf hayyamu. 

Email marketing maamiltoota tursiisuu qofa osoo hin taane odeeffannoo fi dhiyeessii gatii guddaa qabu kennuudhaan leads gara maamiltootaatti jijjiiruuf gargaara.

Gabaa qabiyyee jechuun aartii qabiyyee gatii guddaa qabu, barbaachisaa fi walfakkaatu uumuu fi raabsuun dhaggeeffattoota ifatti ibsame hawwachuu fi tursiisuudha. 

Kunis bifa adda addaa qabaachuu danda’a, barreeffamoota biloogii, barruulee, viidiyoo, infogiraafiksii fi kkf dabalatee. 

Daldalli tokko akka abbaa taayitaa bakka murtaa’e tokkotti of dhaabuudhaan dhaggeeffattoota isaa waliin amantaa fi amanamummaa ijaaruu danda’a. 

Qabiyyeen qulqullina olaanaa qabu fayyadamtoota hirmaachisuu qofa osoo hin taane marsariitiin tokko gatii guddaa fi aangoo akka qabu motora barbaachaaf mallattoo waan ta’eef gabaan qabiyyee SEO waliin walqabatee deema. Kunis dabaree isaatiin sadarkaa barbaacha olaanaaf gumaacha qaba.

Beeksisni kaffaltii cuqaasuu (PPC) jechuun moodeela beeksistoonni yeroo beeksisni isaanii cuqamu hunda kaffaltii kaffalaniidha. 

Bifa beeksisa toora interneetii kun yeroo baayyee motora barbaacha kan akka Google waliin kan walqabatu yoo ta’u, daldaltoonni yeroo namni tokko jecha ijoo daldala isaanii waliin walqabatu barbaadu hidhannoowwan ispoonsara ta’an keessatti beeksisa kaa’uuf caalbaasii akka godhan kan taasisudha. 

Mul’achuun fi to’annoon baajata battalumatti PPC dhaabbilee daldalaa tiraafikaa xiyyeeffannoo qabu gara marsariitii isaaniitti oofuu barbaadaniif filannoo hawwataa taasisa. Dabalataanis, PPCn amala fayyadamtootaa fi filannoo irratti daataa fi hubannoo gatii guddaa qabu kan kennu yoo ta’u, tooftaalee gabaa fooyyessuu keessatti gargaara.

Gabaa walitti hidhamiinsaa tooftaa raawwii irratti hundaa’eedha, daldaltoonni walitti hidhamtoota tattaaffii gabaa walta’iinsaatiin tiraafikaa ykn gurgurtaa gara marsariitii isaaniitti oofuu isaaniif badhaasu. 

Qophiin walfayyadu kun, dhaabbileen hidhata qaban tokkoon tokkoon maamila ykn daawwataa tattaaffii beeksisa addaa isaaniitiin fidaniif komishinii akka argatan taasisa. 

Daldaltootaaf, moodeelli kun bu’aa qabatamaa qofa waan kaffalaniif, balaa baasii gabaa dursee bahu hir’isa. Affiliate marketing dhiibbaa fi dhaqqabummaa namoota dhuunfaa ykn daldala biroo fayyadamuun, networkii michoota oomisha ykn tajaajila tokko beeksisuuf waliin hojjetan uuma.

Influencer marketing waggoota dhiyoo asitti bakka guddaa kan argate yoo ta’u, jaalalaa fi dhiibbaa namoota dhuunfaa hordoftoota miidiyaa hawaasaa guddaa fi bobba’an qaban irraa fayyadamuudhaan. Biraandiiwwan oomisha ykn tajaajila isaanii dhaggeeffattoota xiyyeeffannoo ta’aniif beeksisuuf dhiibbaa uumuu danda’an waliin tumsu. 

Bifa gabaa kun amantaa fi dhugummaa dhiibbaa uumuun hordoftoota isaanii waliin ijaaran irratti hundaa’a. Qabiyyee dhiibbaa uumuu keessatti bakka oomishaa haala wal hin tuqneen walitti makuun murtii bittaa irratti dhiibbaa guddaa geessisuu danda’a. 

Haa ta’u malee, daldaltoonni dhugaa ta’uu isaanii eeguuf dhiibbaa uumuu kanneen gatii isaanii maqaa isaanii wajjin walsimu filachuun murteessaadha.

Gabaa moobaayilaa babal'ina bilbiloota ismaartii fi taableetota jireenya namootaa keessatti fayyadama. 

Fayyadamtoonni interneetii harki caalaan isaanii qabiyyee meeshaalee moobaayilaa irratti waan argataniif, tooftaalee gabaa waltajjiiwwan moobaayilaa fooyyessuunis barbaachisaa dha. Kunis marsariitiiwwan mobaayilaaf mijatoo ta’an, dizaayinii deebii kennu, fi appii mobaayilaa dabalata. 

Gabaa bakka irratti hundaa’e, gabaa ergaa gabaabaa, fi beeksisa appii keessaa tooftaalee fayyadamtoota meeshaalee moobaayilii isaanii irratti dhaqqabuuf itti fayyadaman keessaa muraasa. 

Battalaafi uumamni dhuunfaa gabaa moobaayilaa daldaltoonni yeroo qabatamaa keessatti dhaggeeffattoota isaanii waliin akka wal qunnamanii fi ergaa xiyyeeffannoo qabu bakka fi amala irratti hundaa’uun akka dabarsan dandeessisa.

Xiinxalli fi murtoon daataatiin geggeeffamu qaamolee duula gabaa toora interneetii milkaa’aa ta’e keessatti murteessaadha. 

Dhaabbileen daldalaa meeshaalee xiinxala adda addaa fayyadamuun tiraafikaa marsariitii, amala fayyadamtootaa, fi raawwii duula gabaa hordofuu danda’u. 

Daataan kun maaltu hojjechaa akka jiruu fi maaltu sirreeffamuu akka qabu hubannoo gatii guddaa qabu kenna. Filannoo fayyadamtootaa hubachuudhaan, daldaltoonni tooftaa isaanii fooyyessuu, qabeenya bu’a qabeessa ta’een ramaduu, fi bu’aa invastimantii (ROI) guddisuu danda’u. Dandeettiin milkaa’ina tattaaffii gabaa toora interneetii yeroo qabatamaa keessatti madaaluu bifa gabaa aadaa irraa adda isa taasisa.

Dhufaatiin sammuu namtolchee (AI) fi barumsa maashinii gabaa onlaayinii daran warraaqsa fideera. Teeknooloojiiwwan kunniin xiinxala daataa ofumaan, muuxannoo fayyadamtootaa dhuunfaa, fi xiinxala tilmaama dandeessisu. 

Chaatbootiin AIn hojjetan gaaffiidhaaf deebii battalaa kennuudhaan walitti dhufeenya maamiltootaa kan guddisu yoo ta’u, algoritmoonni barumsa maashinii ammoo beeksisa irratti xiyyeeffachuu fi yaada qabiyyee fooyyessuu. 

AI guddina isaa itti fufee waan jiruuf, egeree gabaa toora interneetii bocuu keessatti gahee giddugaleessaa ta’aa dhufeera, dhaabbileen daldalaa dhaggeeffattoota isaanii waliin karaa bu’a qabeessaa fi bu’a qabeessa ta’e ni kenna.

Faayidaan hedduu qabaatus, gabaan toora interneetii irrattis qormaata qaba. Lafti dijitaalaa dorgommii olaanaa kan qabu yoo ta’u, sagalee gidduutti adda ba’uun kalaqaa fi kalaqa barbaada. Dabalataanis, saffisi guddinni teeknooloojii saffisaan mul’achaa dhufuun isaa, haalawwanii fi meeshaalee yeroo ammaa wajjin walsimuun barbaachisaa dha. Yaaddoon iccitii fi dhimmoonni nageenya daataas yaada naamusaa kan dhiyeessan yoo ta’u, madaalliin gabaa dhuunfaa fi iccitii fayyadamaa gidduutti akka jiraatu gaafatu.

Xumura irratti, gabaan toora interneetii tooftaalee daldalaa yeroo ammaa keessatti waan hin hafne ta’eera. Hojii baay’ee hojjechuu danda’uun isaa, guddachuu danda’uu isaa fi dhaggeeffattoota addunyaa bira ga’uu danda’uun isaa daldala guddina hundaaf meeshaa cimaa isa taasisa. Miidiyaa hawaasaa fi SEO irraa kaasee hanga duula email fi AI-driven automation, tooftaaleen gabaa onlaayinii adda addaa daldaltoonni dhaggeeffattoota isaanii waliin karaa hiika qabuun akka walqunnaman taasisa. 

Teeknooloojiin guddachaa yeroo deemu, egeree gabaa onlaayinii carraawwan gammachiisaa qaba, malawwan daran ulfaataa fi xiyyeeffannoo qaban fayyadamtoota damee dijitaalaa keessatti hirmaachisuu fi jijjiiruuf abdachiisa.

Daldaltoonni haala daayinamikii gabaa onlaayinii keessa deemuu itti fufanii yeroo jiranitti, xiyyeeffannaan muuxannoo maamiltootaa irratti kennamu hunda caalaa barbaachisaa ta’aa dhufeera. 

Dizaayiniin fayyadamaa giddugaleessa godhatee fi walqunnamtiin dhuunfaa xiyyeeffannoo fayyadamaa dijitaalaa qabachuu fi tursiisuu keessatti qaamolee murteessoodha. 

Qabiyyee fi ergaawwan filannoo dhuunfaa wajjin walsimsiisuun miira walitti hidhamiinsaa fi barbaachisummaa guddisa, kunis hirmaannaa fi saffisa jijjiirraa olaanaaf gumaacha.

Ka’umsi dhugaa dabalataa (AR) fi dhugaa dhugaa (VR) gabaa toora interneetii irratti dimenshinii haaraa seensisa. 

AR dhaabbileen daldalaa odeeffannoo dijitaalaa addunyaa fiizikaalaa irratti akka uwwisan kan dandeessisu yoo ta’u, muuxannoowwan cuuphaa fi wal-qunnamsiisoo ta’an dhiyeessa. VR ammoo fayyadamtoota gara naannoo dhugaa (virtual environments) bakka isaan karaa asoosama ta’een maqaawwan daldalaa (brands) waliin hojjechuu danda’anitti geejjiba. Teeknooloojiiwwan kunneen akkaataa oomishoonni toora interneetii irratti agarsiifaman warraaqsa fiduuf dandeettii kan qaban yoo ta'u, maamiltoonni bakka dhugaa (virtual space) keessatti "osoo hin bitin dura akka yaalan" taasisa.

Gabaa viidiyoo tooftaalee toora interneetii irratti humna olaanaa ta’ee itti fufee jira, waltajjiiwwan akka YouTube, TikTok, fi Instagram daldaltoonni seeneffama mul’ataa akka qooddataniif lafa lalisaa ta’ee jira. Jaalatamaan tamsaasa kallattiin qaama battalaa dabaluudhaan, walqunnamtii yeroo dhugaa maqaawwanii fi dhaggeeffattoota isaanii gidduutti taasifamuu dandeessisa. 

Qabiyyeen viidiyoo kalaqaa fi dhugaa ta’e daawwattoota booji’uu fi yaada waaraa dhiisuu humna waan qabuuf, gabaa toora interneetii irratti meeshaa gatii guddaa qabu taasiseera.

Daldalli hawaasummaa, daldala elektirooniksii waltajjiiwwan miidiyaa hawaasaa waliin walitti makamuun muuxannoo bittaa toora interneetii irra deebi’ee bocaa jira. 

Amaloota akka bittaa appii keessaa, maxxansa bitamuu danda’u, fi fuula suuqii hawaasummaatiin, daldaltoonni dhiibbaa hawaasummaa murtoo fayyadamtootaa oofu irraa kaappitaala fayyadamuun daandii argannoo irraa gara bittaa geessu sirreessuu danda’u. Naannoo miidiyaa hawaasaa keessatti kaka’umsa irraa gara daldalaatti ce’umsi walxaxaa ta’e mijannaa fayyadamtootaa kan guddisu yoo ta’u, bittaa kaka’umsaa kan jajjabeessudha.

Teeknooloojiin bilookicheenii gabaa toora interneetii irrattis maqaa isaa kaa’aa jira, keessumaa yaaddoo iftoominaa fi amantaa waliin walqabatee jiru furuu irratti. Blockchain karaa giddugaleessa hin taanee fi nageenya qabu kan daldala mirkaneessuu fi dhugummaa qabeenya dijitaalaa hordofu ni kenna. Damee beeksisa dijitaalaa keessatti hanna beeksisa ittisuu fi baajatni gabaa walqunnamtii dhugaa irratti akka bahu mirkaneessuuf furmaata ni kenna.

Yaaddoon iccitii bakka guddaa waan argachaa dhufeen, dambiiwwan akka Dambii Eegumsa Odeeffannoo Waliigalaa (GDPR) ciccimoo ta’aa yeroo dhufan, yaadonni naamusaa gabaa toora interneetii keessatti daran murteessaa ta’u. Dhaggeeffattoota waliin amantaa ijaaruu fi eeguun odeeffannoo walitti qabuu fi itti fayyadamuu irratti iftoomina barbaada. Xiyyeeffannaan gabaa hayyama irratti hundaa’e, fayyadamtoonni fedhiidhaan qunnamtii argachuuf filatanii, fayyadamtoota waliin hariiroo gaarii uumuu keessatti dhagaa bu’uuraa ta’a.

Walitti dhufeenyi muuxannoowwan toora interneetii fi toora interneetii ala jiran adeemsa egeree gabaa bocuu itti fufee jiruudha. Daldaltoonni muuxannoo maqaa walitti hidhame kennuudhaaf argama dijitaalaa fi qaamaan isaanii haala wal hin tuqneen walitti makuun karaa itti fayyadaman qorachaa jiru. Teeknooloojiiwwan akka ji’ootargeetii fi teeknooloojii biikoonii gabaa-geessitootni qabiyyee fi beeksisa bakka adda ta’e akka dhiyeessan kan dandeessisu yoo ta’u, kunis qaawwa addunyaa toora interneetii fi toora interneetii ala jiru gidduu jiru cufa.

Daldaltoonni barbaachisummaa argama maqaa tokkummaa fi walfakkaatu karaa hedduu irratti waan hubataniif yaad-rimeen gabaa omnichannel bakka guddaa argateera. Maamiltoonni tokko karaa miidiyaa hawaasaa, appii mobaayilaatiin, ykn daawwannaa mana daldalaa keessaatiin maqaa (brand) tokko waliin yoo walqunnaman muuxannoon sun walitti hidhamiinsa kan qabuu fi kan wal-dabalatu ta’uu qaba. Haalli kun maamiltoonni karaa filatanis osoo hin ilaalin muuxannoo walxaxaa fi walitti hidhame akka argatan taasisa.

Jijjiiramni barbaacha sagalee fi meeshaalee ismaartii itti fufee jiru tooftaalee gabaa toora interneetii irrattis dhiibbaa qaba. Qabiyyee gaaffii sagaleedhaaf fooyyessuu fi gargaartota sagaleedhaan socho’aniif dandeettii ykn gocha guddisuun jireenya isaanii guyyaa guyyaa keessatti dhaggeeffattoota bira ga’uuf karaa haaraa bana. Suuqiileen adeemsa guddachaa jiru kana bu’a qabeessa ta’een fayyadamuuf, nuances walqunnamtii sagalee irratti hundaa’e, kan akka afaan haasawa fi deebii haala-beekaa ilaaluu qabu.

Haala gabaa onlaayinii yeroo hunda guddachaa jiru keessatti, fuulduratti turuun barumsaa fi madaqsuu itti fufiinsa qabuuf of kennuu gaafata. Xiinxalli daataa fi sammuu namtolchee tooftaalee gabaa fooyyessuu keessatti gahee olaanaa taphachuu itti fufa, kunis daldaltoonni dhaggeeffattoota isaanii sadarkaa gadi fageenyaan hubachuu fi fedhii isaanii akka tilmaaman kan dandeessisu ta’a. Teeknooloojiiwwan uumamanii fi haala fayyadamtootaa hordofuun gabaa-geessitootni tooftaa isaanii dursanii bocuun dhiibbaa guddaa akka argatan humna taasisa.

Xumura irratti, gabaan onlaayinii dirree daayinamikii fi kallattii hedduu qabuu fi yeroo hunda guddina teeknooloojii fi jijjiirama amala fayyadamtootaa wajjin walsimuudha. Teeknooloojiiwwan immersive kanneen akka AR fi VR irraa kaasee hanga yaada naamusaa iccitii daataa, egeree gabaa onlaayinii carraawwan adda addaa qaba. Dhaabbileen daldalaa haala kana keessa yeroo deeman, furtuun kalaqa hammachuu, muuxannoo maamiltootaa dursa kennuu, fi mala jijjiiramaa naannoo dijitaalaa yeroo hunda jijjiiramaa jiru waliin walsimu eeguudha.